Nghiên cứu về rửa mũi xoang sau phẫu thuật nội soi mũi xoang

Nghiên cứu Y học                                        Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012

HIỆU QUẢ BƠM RỬA MŨI BẰNG NƯỚC MUỐI SINH LÝ
SAU PHẪU THUẬT NỘI SOI VIÊM MŨI XOANG MẠN TÍNH

Phạm Kiên Hữu*, Lê Minh Tâm**, Đặng Văn Giáp***, Lê Nguyễn Nguyệt Minh***

TÓM TẮT

 Mở đầu: Phẫu thuật nội soi mũi-xoang chức năng (FESS) vẫn còn nhiều khuyết điểm chung của phẫu
thuật vùng mũi xoang như gây phù nề niêm mạc, xuất tiết nhiều dịch nhầy, ứ đọng máu đông trong các xoang
mũi làm cản trở dẫn lưu xoang, tạo nguy cơ tạo sẹo dính, nhiễm trùng trong hốc mũi, ảnh hưởng xấu đến kết
quả phẫu thuật cũng như làm nặng hơn các triệu chứng khó chịu như nhức đầu, căng nặng mặt, nghẹt mũi,
chảy mũi sau, mất mùi... Vì vậy sau phẫu thuật, chăm sóc mũi làm sạch máu đông và dịch tiết trong hố mổ càng
sớm càng có ý nghĩa quan trọng. Tuy nhiên ở trong nước việc ứng dụng phương pháp bơm rửa mũi để tự chăm
sóc hố mổ của người bệnh vẫn chưa được quan tâm đến.

Mục tiêu: Đánh giá sự thuyên giảm các triệu chứng cơ năng, đặc điểm hố mổ qua nội soi và các tác dụng
phụ trên bệnh nhân bơm rửa mũi (có so sánh với nhóm chứng).

Phương pháp: Thử nghiệm lâm sàng có nhóm chứng.

Kết quả: Bơm rửa mũi nước muối sinh lý có tác dụng làm thuyên giảm nhanh các triệu chứng cơ năng sau
2 đến 3 tuần sử dụng, bệnh nhân gần như không còn triệu chứng sau tuần thứ 3 như không nhức đầu (93,4%),
không nghẹt mũi (93,4%), không chảy mũi sau (96,7%)…, cải thiện đáng kể thang điểm chất lượng sống của
bệnh nhân sau phẫu thuật (0,7 điểm), làm giảm nhanh phù nề niêm mạc với tỉ lệ niêm mạc không phù nề sau 4
tuần là 90%. Hiệu quả tốt trong tống xuất dịch máu đông với tỉ lệ sạch hố mổ sau 3 tuần là 96,7%, hạn chế tình
trạng nhiễm trùng hố mổ (6,7%), sẹo dính (6,7%) và không gây tác dụng phụ đáng kể.

Kết luận: Bơm rửa mũi nước muối sinh lý có hiệu quả tốt trong tống xuất dịch máu đông, giảm nhanh phù
nề niêm mạc, cũng như các triệu chứng cơ năng khó chịu sau 2 đến 3 tuần sử dụng, và không gây tác dụng phụ
đáng kể.

Từ khóa: Phẫu thuật nội soi mũi xoang chức năng, bơm rửa mũi cá nhân, bảng đánh giá 20 triệu chứng
mũi xoang, quá trình hồi phục niêm mạc.

ABSTRACT

THE EFFECT OF NASAL IRRIGATION WITH NORMAL SALINE AFTER FUNCTIONAL
ENDOSCOPIC SINUS SURGERY IN CHRONIC SINUSITIS.

Pham Kien Huu, Le Minh Tam, Dang Van Giap, Le Nguyen Nguyet Minh
* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 16 - Supplement of No 1 - 2012: 212 - 216

 Introduction: FESS still holds the common defects of sinonasal surgery such as mucous edema, mucus
secretion, retention of clotted blood in nasal cavities, which result in impeding sinus evacuation, increasing risk of
adhesive scar, nasal infection and not only causing undesirable effects on surgery outcome but also worsening
uncomfortable subjective symptoms like headache, facial tension, stuffy nose, posterior rhinorrhea, anosmia...
Therefore, taking good care after surgery, early cleaning clotted blood and exudate in operating site are of great
importance. However, in our country, the application of nasal irrigation in patient’s self - taking care of the operating site have not been paid enough attention.
 Objective: To evaluate the subside of subjective symptoms, characteristics of operating site on endoscopy and
side effects on patients with nasal irrigation (comparing with the control group).
 Method: Control clinical trials.
 Results: Nasal irrigation with normal saline can make subjective symptoms subside rapidly after 2 to 3
weeks, patients are almost free of symptoms like headache (93,4%), stuffy nose (93,4%), posterior rhinorrhea
(96,7%),… improving remarkably the quality of life score after surgery (0,7 point), Nasal irrigation with normal
saline effectively help reduce mucus edema with 90% of mucus non – edema after 4 weeks. Nasal irrigation have
good effect in expulsion of clotted blood with 96,7% cleaning of operating site, limiting the rate of infection of
operating site to 6,7% and adhesive scar to 6,7%. Nasal irrigation does not cause significant side effects.
Conclusion: Nasal irrigation have good effects in expulsion of clotted blood, in reducing mucus edema and
uncomfortable symptoms after 2 to 3 of application and does not cause any significant side effects.

 Keyword: FESS, self nasal irrigation, SNOT 20, mucosa healing process.